Vanaf de opening van de locatie in 2007, nu precies tien jaar geleden, woont Jan bij Heemburgh in de Zoetermeerse wijk Oosterheem. Hij heeft het er goed: “Ik vind het hier geweldig! Ik ben hier vrij, kan doen wat ik wil. Mijn driekamerappartement op vier hoog is lekker ruim en helemaal aangepast. En als ik iets nodig heb, staat er binnen een kwartier een begeleider voor me klaar.”

Zelfstandig

Voor veel handelingen in het dagelijks leven is Jan afhankelijk van de goede zorg en begeleiding van de deskundige medewerkers van Heemburgh. Maar toch zorgden de (inmiddels overleden) vader van Jan en zijn vriend Bernard Visser ervoor dat Jan nu al 20 jaar een stuk zelfstandiger is.
Jans vader regelde dat er een kastje op zijn rolstoel werd geïnstalleerd. Met één knop is Jan daardoor in staat van alles in zijn woning zelf te bedienen: de radio en tv, de video, de lift, de deur, de lampen, de gordijnen en de pui.
Jan: “Voorheen moest ik veel meer vragen aan de begeleiding, maar nu doe ik dat allemaal zelf met hulp van technologie. Daardoor voel ik me veel vrijer”.

Lucy biedt uitkomst

De computer is voor Jan van levensbelang. Niet alleen om te communiceren met vrienden en familie, maar ook voor zijn plezier. “Ik zit heel veel op internet te surfen. Dan kijk ik naar voetbal, naar Ajax. En ik hou ook van hele oude auto’s.” Het bedienen van een computer is voor Jan met zijn spasmen een enorme uitdaging. Vriend Bernard, die Jan nog kent van vroeger, bood uitkomst. Als eigenaar van een klein bedrijfje (Shannon Electronics) ontwikkelt hij communicatiehulpmiddelen voor motorisch gehandicapten.

Bernard legt het uit:  “Jan maakt gebruik van ‘Lucy’, een speciaal toetsenbord dat ontwikkeld is door studenten van de TU Delft voor mensen die niet met hun vingers kunnen tikken. Aan een brilmontuur of hoofdband zit een laseraanwijzer, een heel klein lampje, bevestigd. Daarmee wijs je de letters en cijfers op het toetsenbord aan.”

Omdat Jan’s hoofdmotoriek niet stabiel is, bedient hij in plaats van de laseraanwijzer met zijn kin een grote knop. Er lichten rijen en kolommen op en Jan moet op het juiste moment drukken. “Dit is wel trager dan een laseraanwijzer, maar Jan heeft het systeem zo verschrikkelijk snel ingesteld, dat je bijna niet kunt volgen zo snel als hij ermee typt”, vertelt Bernard.

Toekomstwensen

Jan werkt al jaren met computers. Vroeger werkte hij bij Combiwerk zelf ook met elektronica en computers. Jan: “Ik moest elke week duizend etiketten uitprinten voor een bedrijf in Delft.” Bernard: “Zo kwam ik destijds weer met Jan in contact. Bij Combiwerk deden ze al het soldeer- en montagewerk van onze elektronica. Jan bleek uitstekend in staat om met ‘Lucy’ grote hoeveelheden tekst en data in de computer in te voeren.”
Nu werkt Jan bij De Spil, een locatie van Gemiva. Op een professionele manier digitaliseert hij oude foto’s en dia’s. Jan: “Ik ga graag naar mijn werk. Maar op de maandag werk ik niet, dan ga ik zwemmen in Delft.”

Dat Jan, ondanks zijn beperkingen en dankzij zijn verworven vrijheden een heel gewoon mens is, blijkt wel uit de wensen die hij voor de toekomst heeft. Eigenlijk zoals ieder mens, die droomt van het winnende lot in de loterij:
“Ik zou een keer naar New York willen en naar Hollywood. En verder zou ik graag een heel eigen huis willen hebben met eigen personeel en eigen kok. En een mooie auto met chauffeuse.”

Auteur: Emily May ’t Hoen
Film: Bart Rijgersberg